Snorrastofa í Reykholti og Miðaldastofa Háskóla Íslands

Kristján Árnason

Íslenskunámskrá í Borgarfirði á Sturlungaöld

Hvað kenndi Snorri í Reykholti og Ólafur hvítaskáld í Stafholti?

Þriðjudaginn 17. febrúar 2015 kl. 20.30
Bókhlöðu Snorrastofu

Kristján Árnason, prófessor við Íslensku- og menningardeild Háskóla Íslands, flytur fyrirlestur í Bókhlöðu Snorrastofu í Reykholti næstkomandi þriðjudag 17. febrúar kl. 20:30 í fyrirlestraröðinni Fyrirlestrar í héraði. Fyrirlesturinn er samvinnuverkefni Snorrastofu og Miðaldastofu Háskóla Íslands og viðfangsefninu lýsir Kristján svo:

Stundum er spurt hvort Snorri Sturluson hafi kunnað latínu, — svo þjóðleg teljast fræði hans í Eddu- og sagnalist. Hins vegar velkist enginn í vafa um að bróðursonur hans, Ólafur hvítaskáld Þórðarson, hafi verið lærður í heimstungunni. Menn gera ráð fyrir að á ferðum sínum erlendis hafi hann lært margt, og segir hann reyndar sjálfur frá því í málfræðiritgerð sinni að Valdimar Danakonungur hafi kennt sér eitt og annað um rúnir. Vitað er að Ólafur rak skóla í Stafaholti og verður að telja líklegt að sú málfræði og skáldskaparfræði sem hann fjallar um í Þriðju málfræðiritgerðinni hafi verið á námskránni. Sumir segja að þetta hafi verið prestaskóli, en mér finnst líklegra að þetta hafi verið kennsla í því sem nú heitir ritlist eða skapandi skrif, þ.e.a.s. skáldaskóli.

Margir hafa haldið því fram að Snorra-Edda hafi verið ein allsherjar kennslubók í norrænni skáldskaparlist. Og ef svo var má gera ráð fyrir að bókin hafi verið notuð til kennslu, og líklegt er að Ólafur og Sturla bróðir hans hafi verið meðal nemenda í Reykholti. Helgi Þorláksson hefur í nýrri Skírnisgrein leitt að því líkum að Snorri hljóti að hafa lært að minnsta kosti samsvarandi því sem einu sinni var kallað fjórða bekkjar latína þegar hann var í Odda. En norræn skáldskaparfræði hljóta líka að hafa verið kennd á þeim bæ. Snorri hélt því áfram í Reykholti og Ólafur í Stafaholti, sá síðarnefndi með viðbót úr fræðum Donatusar og Pricianusar.

Kristján Árnason er fæddur 1946. Hann lauk kandídatsprófi í íslenskri málfræði frá Háskóla Íslands 1974 og doktorsprófi í almennum málvísindum frá Edinborgarháskóla 1977. Hann hefur starfað við kennslu og rannsóknir, lengst af sem prófessor í íslenskri málfræði við Háskóla Íslands. Kristján hefur ritað fjölda ritgerða og fræðibóka sem birst hafa hér á landi og á alþjóðavettvangi.

Að venju verður boðið til kaffiveitinga og umræðna á fyrirlestrinum og aðgangseyrir er kr. 500.

—o—

Snorrastofa í Reykholti og Miðaldastofa Háskóla Íslands

Minningarfyrirlestur um Snorra Sturluson á dánardegi hans

Torfi H. Tulinius

Limlestingar á líkama og sál

Um samband ofbeldis og sagnalistar í Íslendingasögu og Njálu.

Þriðjudaginn 23. september 2014 kl. 20.30
Bókhlöðu Snorrastofu

Leitað verður svara við því, hvort samband sé á milli þess að mesta blómaskeið miðaldabókmennta á Íslandi hafi líka verið tími grimmustu átaka Íslandssögunnar og að samtímamenn höfunda Eglu, Laxdælu og Njálu áttu í heiftarlegum átökum þar sem margir týndu lífinu og enn fleiri urðu fyrir margs kyns áföllum.

Í tilefni af því að átta hundruð ár eru liðin frá fæðingu Sturlu sagnaritara Þórðarsonar og í framhaldi af nýlega endurvaktri umræðu um að Sturla kynni að hafa samið Brennu-Njáls sögu, verður leitast við að bera saman hvernig ofbeldi, einkum afleiðingum þess, er lýst í Íslendingasögu Sturlu og Njálu. Sams konar skilningur á áhrifum áfalla á sálarlífið virðist vera til staðar í báðum sögunum. Verður þetta rökstutt með dæmum og rætt með hliðsjón af kenningum nútímasálarfræði um ofbeldi og áhrif þess á sálina.

Dagskráin er unnin í samvinnu við Miðaldastofu Háskóla Íslands og styrkt af Menningarráði Vesturlands.

Umræður og kaffiveitingar, allir hjartanlega velkomnir. — Aðgangur kr. 500